پژوهش؛ پلی به سوی سرآمدی علمی کشور

به گزارش خبرگزاری حوزه، سالیانی است که بیست‌وپنجم آذرماه در تقویم کشورمان به پیشنهاد شورای فرهنگ عمومی به عنوان "روز پژوهش" نام‌گذاری شده است.

اندیشمندان در باب تأکید بر اهمیت و ضرورت پژوهش، آن‌را دروازه ورود به عرصه تولید علم و حتی مرحله‌ی بالاتری از کسب دانش توصیف می‌کنند، کما این که ادیبان نیز گوشه چشمی به چنین جایگاهی داشته‌اند

"ز دانش برای خودت زاد گیر / بگرد و پژوهش کن و یاد گیر"

از نگاه مقام‌معظم‌رهبری ما باید از دریچه توجه جدی و مستمر به امر پژوهش، به دنبال تبدیل رویکرد مصرف‌کنندگیِ علم در کشور به رویکرد تولید علم باشیم، کما این که ایشان مشخصاً خردادماه سال ۹۷ در دیدار جمعی از اساتید، نخبگان و پژوهشگران ابراز داشتند: "پژوهش بایستی هم برای رسیدن به اوج قلّه‌ی علم و ایجاد مرجعیّت علمی و هم باید برای حلّ مسائل جاری کشور باشد. "

ایشان همچنین در همین جلسه بیان فرمودند: "هدف پژوهش دو چیز است: یکی رسیدن به مرجعیّت علمی و حضور در جمع سرآمدان علم و فنّاوری، دوّم حلّ مسائل کنونی و آینده‌ی کشور. "

در خصوص اهمیت و محاسن فعالیت های پژوهشی در مسیر توسعه یک کشور بسیار سخن گفته شده و مقالات متعددی به زیور طبع آراسته شده کما این که اساساً پیشرفت پایدار، حل مسائل پیچیده جامعه و دستیابی به آینده‌ای مطمئن بدون توجه جدی و غیرشعاری به مقوله پژوهش و تأکید بر علم، امکان‌پذیر نیست.

اما با این حال باید به این نکته کلیدی نیز توجه داشت که پژوهش نه یک فعالیت تشریفاتی و مناسبتی بلکه می‌بایست زیربنای تصمیم‌سازی‌ها، تصمیم‌گیری ها، سیاست‌گذاری‌ها و به طور کلی حرکت آگاهانه و هدفمند در مسیر رشد و توسعه باشد به این معنا که اگر از آن غفلت شود، جامعه دچار خسارت‌های بزرگی در عرصه های اقتصاد، سلامت، محیط زیست، فرهنگ و ... می شود.

این که رهبر فرزانه انقلاب در سخنرانی‌های متعدد خویش بر اهمیت پژوهش و تولید علم با رویکرد تحقق سرآمدی علمی کشور و با هدف حل مسایل دارای اولویت تأکید می‌کنند نیز دقیقاً از همین روست و گرنه مسلم است که با نگاه کلیشه ای و شعاری به مقوله پژوهش، مشکلی از کشور حل نشده و نخواهد شد.

به تازگی آماری از سوی وزیر علوم منتشر شده که جای نگرانی دارد و آن هم این که سرانه تولید مقاله در کشورمان در بین اعضای هیئت علمی دانشگاه ها ۰.۹ مقاله به ازای هر یک نفر است و حال آن که حداقل این میزان باید به رقم ۱.۵ مقاله برسد، ضمن آن که صرف رشد کمّی در این زمینه به هیچ وجه راهگشا نیست بلکه باید همزمان به غنای محتواییِ پژوهش با هدف گره‌گشایی از مسایل و مشکلات کشور در آن‌ها به طور خاص توجه شود.

از این رو و چنانچه باور داریم که پژوهش، پلی به سوی سرآمدی علمی کشور است باید زمینه‌ها و زیرساخت‌های حمایت از این مقوله نیز به شکل شایسته‌ای فراهم شود و طبعاً اینجا نقش مدیران و مسئولان مرتبط با حوزه علم و پژوهش بسیار مهم و کلیدی است.

سید محمدمهدی موسوی